اگر تمام بخش‌های مرتبط با گفت‌وگو را قطعاتی از پازل گفت‌وگو بنامیم، بی‌شک «سلامت روان» زیربنای ساختمان گفت‌وگو به حساب می‌آید. از آنجایی‌که پرداختن به این موضوع، حوزه‌ها و پرسش‌های متعددی را به دنبال می‌آورد؛ شرح مفصل ارتباط سلامت روان و گفت‌وگو را به آینده موکول می‌کنم. فعلا در این مجال محدود، به تبیین نقش بنیادی پایش و بهبود سلامت روان در تغییر کیفیت گفت‌وگو می‌پردازم.

سلامت روان ارتباطی وارونه با اضطراب دارد: هرچه اضطراب زمان‌برتر و شدیدتر باشد، اوضاع روانی‌مان هم دورتر از سلامتی کامل است. از طرفی خلاقیت عنصری تعیین‌کننده در ساختن یک گفت‌وگوی موثر است. اضطراب را می‌توان بزرگ‌ترین سد راه خلاقیت و مانعی برای بروز مهارت‌های ارتباطی دانست.

تمام مهارت‌های لازم برای ساخت دیالوگی ثمربخش، گرم و مستمر، هم‌زمان با پرورش سلامت روان رشد می‌کنند. فردی با روان سالم می‌تواند تصمیم‌های درست‌تری بگیرد؛ می‌تواند تشخیص بدهد که برای ارتباط‌گرفتن و رسیدن به هدف‌های فردی و جمعی، نیاز به آموختنِ تمرین‌محورِ مهارت‌های نوشتن، تسلط کلامی، فن بیان، خوب‌شنیدن، جزئی‌نگری، شوخ‌طبعی و البته بداهه‌پردازی در کلام و رفتار دارد.

این گفتار را در خوشهٔ زیر جمع‌بندی می‌کنیم: